Palenie tytoniu zalicza się do używek, czyli konsumpcji, której celem jest przyjemność w znaczeniu doznania psychofizycznego. Jak w każdej konsumpcji, istotny jest aspekt cielesny, ale tym bardziej duchowy.
W aspekcie cielesnym istotne jest znaczenie zdrowotne, czyli zarówno wymóg jak też skutki dla zdrowia i kondycji ciała. Ta kwestia należy do dziedziny medycyny, aczkolwiek nie tylko w znaczeniu fachowym, gdyż skutki palenia zarówno aktywnego jak też pasywnego (wdychania dymu tytoniowego produkowanego przez inną osobę) są dość bezpośrednio odczuwalne przez każdego mającego doświadczenie.
Medycyna jest zgodna co do tego, że skutki zdrowotne są szczególnie poważne i zgubne w młodym wieku. Stąd we wielu krajach istnieje zakaz sprzedaży produktów tytoniowych nieletnim, rodzice zwykle dbają o to, by ich dzieci nie sięgały po tytoń, a także Kościół popiera tę linię przez przyrzeczenie składane czy to przez dzieci pierwszokomunijne, czy przez starszych na zasadzie dobrowolności.
W aspekcie duchowym istotny prymat ducha nad ciałem, jego potrzebami i doznaniami. Nawet abstrahując od względów zdrowotnych, tym bardziej liczy się wydawanie pieniędzy na takową przyjemność, aczkolwiek Kościół nigdy nie zakazywał zupełnie używek, a nakazywał jedynie umiar w ich stosowaniu, czyli podporządkowanie względom rozumowym i duchowym. Jedynie duchownych obowiązywała szczególna dyscyplina także w tej dziedzinie, tzn. zarówno reguły zakonne jak też statuty diecezjalne zwykłe zakazywały duchownym palenia tytoniu. Powodem były zarówno względy zdrowotne (kapłan poświęca swoje życie dla służby Bożej), jak też ascetyczne (ubóstwo oraz prymat życia duchowego nad przyjemnościami cielesnymi).
Podsumowując:
1. Okazyjne palenie tytoniu, nie szkodzące zdrowiu i nie powodujące nałogu (czyli uzależnienia, które jest szkodliwe także dla ducha), zalicza się do używek dozwolonych i niegrzesznych, o ile jest stosowane z umiarem i bez uszczerbku dla duchowego i materialnego dobra swojego i bliźnich (tzn. nie kosztem obowiązków materialnych wobec rodziny i potrzebujących).
2. Grzeszne jest każde inne używanie tytoniu, tzn. bez umiaru, ze szkodą dla zdrowia ciała czy dla kondycji duchowej, czy chociażby dla obowiązków moralnych wobec bliskich i potrzebujących, nawet jeśli jest to związane z nałogiem. Może to być także grzech śmiertelny w zależności od okoliczności, pod zwykłymi warunkami.
3. W razie popadnięcia w nałóg, co jest w młodym wieku znacznie łatwiejsze, ograniczenie wolnej woli z powodu uzależnienia wprawdzie pomniejsza winę w aktualnej sytuacji, jednak nie pomniejsza winy początkowej, która doprowadziła do nałogu. W młodym wieku znaczna część winy spada na rodziców i otoczenie, które czy to nie zapobiegło wystarczająco, czy wręcz nawet sprzyjało popadnięciu w nałóg. Ponadto istotne jest, czy i na ile jest dobra wola i staranie się o wyjście z nałogu. Tym samym także nałogowe palenie nie jest bez grzechu, choć ciężar winy osobistej może być różny.
